De verantwoordelijkheden van de bedrijfsarts; regelgeving



Voor de gedachtevorming de indeling van de veelheid aan regelingen die op de bedrijfsarts van toepassing zijn. Die regelingen lopen vaak in elkaar over en is niet erg strikt. Voor de opsomming hieronder houd ik die indeling niet aan.

 

Arbeidsrechterlijke regels, zoals;

 

Gezondheidsrecht;

 

Eigen regels van de arbodienst;

 

Op een rijtje, zonder uitgebreid commentaar hetgeen is geregeld over de taken en verantwoordelijkheden van de bedrijfsarts. De bedrijfsarts in dienst bij een arbodienst heeft een iets andere positie dan de bedrijfsarts in dienst van een werkgever. Op het verschil in hun positie wordt hier verder niet ingegaan. In de wet en regelgeving wordt veelal gesproken over arbodienst of deskundige. Als de wet inschakeling van een bedrijfsarts vereist, zoals bij ziekteverzuimbegeleiding, dan dient de arbodienst een bedrijfsarts in te schakelen die verantwoordelijk is.

         

De taken

Een werkgever kan ervoor kiezen zelf een bedrijfsarts in dienst te nemen of, zoals meestal gebeurt een arbodienst in te lenen. Het inhuren van –medische- deskundigheid is verplicht volgens de Arbeidsomstandigheden wet. Daarin, en in het bijbehorende arbobesluit is het nodige terug te vinden over de eisen aan de arbodienst, maar ook aan de bedrijfsarts.

Artikel 14 lid 1Arbeidsomstandighedenwet

In aanvulling op artikel 13 laat de werkgever zich bij de volgende taken bijstaan door een of meer deskundige personen ten behoeve van wie overeenkomstig artikel 20 een certificaat is afgegeven of die als bedrijfsarts is ingeschreven in een erkend specialistenregister als bedoeld in artikel 14 van de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG registratie):

Artikel 2.14a. lid 1 Arbobesluit, Taken deskundigen

Bij de taak, bedoeld in artikel 14, eerste lid, onderdeel a, van de wet wordt bijstand verleend door een deskundige die in het bezit is van tenminste een van de certificaten, bedoeld in artikel 2.7, tweede lid, of door een bedrijfsarts als bedoeld in artikel 14, eerste lid, aanhef, van de wet.

 

Artikel 2.14a lid 2 Arbobesluit, bijstand door een bedrijfsarts 

Bij de taken, bedoeld in artikel 14, eerste lid, onderdelen b en c, van de wet wordt bijstand verleend door een bedrijfsarts als bedoeld in artikel 14, eerste lid, aanhef, van de wet.

Artikel 14 lid 1 vervolg

               1°. het arbeidsgezondheidskundig onderzoek, bedoeld in artikel 18;

2°. de aanstellingskeuring, indien de werkgever deze laat verrichten.

                       

Artikel 14 lid 2 kwaliteitseis

Bij de toepassing van het eerste lid wordt het volgende in acht genomen:

 

Artikel 14 lid 4 taken (risico inventarisatie) ook schriftelijk ten uitvoer brengen

De wijze waarop de bijstandverlening plaatsvindt met betrekking tot de taak, bedoeld in het eerste lid, onderdeel b, wordt schriftelijk vastgelegd.

 

Artikel 14 lid 6 , regels van het BW niet van toepassing

Artikel 464 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek voor zover het betreft de overeenkomstige toepassing van de artikelen 457 en 464, tweede lid, onder b, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, is niet van toepassing indien in verband met de uitvoering van deze wet handelingen worden verricht op het gebied van de geneeskunst door personen die zijn belast met de taken, bedoeld in het eerste lid, onderdeel b.

                             Artikel 7: 464 BW

Indien in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf anders dan krachtens een behandelingsovereenkomst handelingen op het gebied van de geneeskunst worden verricht, zijn deze afdeling alsmede de artikelen 404, 405 lid 2 en 406 van afdeling 1 van deze titel van overeenkomstige toepassing voor zover de aard van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet.

 

Artikel 14 lid 7 samenwerking

De deskundige werknemers en andere deskundige personen, bedoeld in artikel 13, en de personen, bedoeld in het eerste lid, werken bij het verlenen van bijstand aan een werkgever samen.

 

Artikel 14a Arbodiensten

              Artikel 20 lid 1 Arbowet

Bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden regels gesteld op grond waarvan werkgevers, werknemers, andere personen of instellingen in het bezit moeten zijn van een of meer certificaten waaruit blijkt dat zij voldoen aan voorschriften, gesteld bij of krachtens deze wet.

 

Artikel 2.14a lid 3 Arbobesluit, Taken deskundigen

Ten aanzien van de deskundigen en bedrijfsartsen zijn de artikelen 2.9, 2.11 en 2.12 van overeenkomstige toepassing.

 

Artikel 2.9 Arbobesluit uitvoering door arbodienst maar ook de bedrijfsarts

Een arbodienst

 

Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar;

Indien er sprake is van dreigend langdurig ziekteverzuim, geeft de arbodienst zijn oordeel over het ziektegeval. Het geven van een oordeel impliceert dat er enerzijds

 

Indien sprake is van dreigend langdurig verzuim, wordt van de arbodienst verlangd dat er;

 

De medische en arbeidskundige gegevens zullen door de arbodienst zodanig worden vormgegeven en vastgelegd dat deze door het UWV zoveel mogelijk gebruikt kunnen worden voor de claimbeoordeling.

 

Beleidsregels beoordelingskader poortwachter   

Het is de taak van de bedrijfsarts om;

en

 

De bedrijfsarts;

 

De medische beoordeling van de functionele mogelijkheden moet gericht zijn op datgene wat betrokkene nog wél kan. Daaruit dient te worden afgeleid welke re-integratiemogelijkheden er in de eerste twee ziektejaren nog zijn en welke re-integratie-inspanningen dienen te worden verricht.

 

Er zijn dan verschillende situaties mogelijk:

    

Het is niet de bedoeling dat bedrijfsartsen de FML net zo "invullen" als verzekeringsartsen dat behoren te doen. Het is voor bedrijfsartsen voldoende om beperkingen te omschrijven binnen de kaders van de zes verschillende belastingsvelden  die de FML kent.

 

De overeenkomst van opdracht

Werkgevers die kiezen voor een arbodienst sluiten een overeenkomst conform artikel 7: 400 BW;

De overeenkomst van opdracht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken.

In zo’n overeenkomst kunnen ze allerhande zaken overeenkomen. Deze overeenkomst is bepalend voor de ruimte die de bedrijfsarts heeft en natuurlijk vooral zijn verplichtingen. De meeste arbodiensten hebben als vervolg op die overeenkomst van opdracht strikte regels over de wijze waarop bedrijfsartsen dienen te werken. Dit zijn interne regels die meestal niet openbaar zijn. Soms is er iets van terug te lezen in hun folders of website.

 

Deskundige oordeel

Bij een geschil over het recht op loon kan de werkgever of werknemer een Deskundigenoordeel aanvragen bij het UWV. Daarin kan wanneer er een meningsverschil is over het oordeel van de bedrijfsarts een oordeel worden gegeven door een verzekeringsarts van het UWV. Aan dit onderwerp is een hele reeks artikelen gewijd, zie…

Het Deskundigenoordeel is geregeld in artikel 7: 629a BW

De rechter wijst een vordering tot betaling van loon als bedoeld in artikel 629 af, indien bij de eis niet een verklaring is gevoegd van een deskundige, benoemd door het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, genoemd in hoofdstuk 5 van de Wet structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen, omtrent de verhindering van de werknemer om de bedongen of andere passende arbeid te verrichten respectievelijk diens nakoming van de verplichtingen, bedoeld in artikel 660a.

 

BIG registratie, tuchtrecht van toepassing

De bedrijfsarts dient zich op basis van de Arbeidsomstandighedenwet te registreren in het register van de wet BIG. Hij valt daarmee onder het tuchtrecht;

Artikel 47 lid 1 wet  op  de  beroepen  in  de  individuele  gezondheidszorg  (wet BIG)

Degene die in een der in het tweede lid vermelde hoedanigheden in een register ingeschreven staat, is onderworpen aan tuchtrechtspraak ter zake van:

a. enig handelen of nalaten in strijd met de zorg die hij in die hoedanigheid behoort   te betrachten ten opzichte van:

  1. degene, met betrekking tot wiens gezondheidstoestand hij bijstand verleent of zijn bijstand is ingeroepen;
  2. degene die, in nood verkerende, bijstand met betrekking tot zijn gezondheidstoestand behoeft;
  3. de naaste betrekkingen van de onder 1° en 2° bedoelde personen;

b. enig ander dan onder a bedoeld handelen of nalaten in die hoedanigheid in strijd met het belang van een goede uitoefening van individuele gezondheidszorg.

 

2. De in het eerste lid bedoelde hoedanigheden zijn die van: arts, …

 

Bedacht moet worden dat niet alleen werknemer maar ook werkgever een beroep kunnen doen op de wet BIG.

 

Bedrijfsartsen vallen soms onder de WGBO.

Tenzij de werknemer zich vrijwillig door de bedrijfsarts laat behandelen vallen bedrijfsarts niet onder de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. De relatie werkgever en bedrijfsarts wordt nooit direct door de WGBO bepaald. De WGBO is terug te vinden in het BW. WGBO staat voor de wet op de geneeskundige behandelovereenkomst, zie kader. De WGBO wordt wel via het professioneel statuut van de bedrijfsartsen van toepassing geacht.

Artikel 7: 446 lid 1 BW

De overeenkomst inzake geneeskundige behandeling - in deze afdeling verder aangeduid als de behandelingsovereenkomst - is de overeenkomst waarbij een natuurlijke persoon of een rechtspersoon, de hulpverlener, zich in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf tegenover een ander, de opdrachtgever, verbindt tot het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst, rechtstreeks betrekking hebbende op de persoon van de opdrachtgever of van een bepaalde derde. Degene op wiens persoon de handelingen rechtstreeks betrekking hebben wordt verder aangeduid als de patiënt.

 

Hoe dan wel;

Artikel 7: 464 lid 1 BW

Indien in de uitoefening van een geneeskundig beroep of bedrijf anders dan krachtens een behandelingsovereenkomst handelingen op het gebied van de geneeskunst worden verricht, zijn deze afdeling alsmede de artikelen 404, 405 lid 2 en 406 van afdeling 1 van deze titel van overeenkomstige toepassing voor zover de aard van de rechtsbetrekking zich daartegen niet verzet.

 

Dat betekent dat er een heleboel zaken die voor artsen geregeld zijn voor bedrijfsartsen niet direct via het BW gelden, maar wel weer indirect via de BIG of hun beroepscode, professioneel statuur of anderszins.

 

Beroepscode voor bedrijfsartsen

Gemaakt door de Nederlandse vereniging voor arbeids- en bedrijfsgeneeskunde, in oktober 1989, zie kader. Dit is in mijn beleving een verouderd verhaal nu de relatie met de werkgever op geen enkele manier aan bod komt. Hij gaat vooral over de relatie werknemer-bedrijfsarts. Sedert 1989 is er veel in de positie van de bedrijfsarts veranderd.

 

Professioneel statuut van de bedrijfsarts

NVAB 07-02-2003, zie onder dit artikel.

Dat is al meer op de huidige situatie aangepast, al ontbreekt een duidelijk standpunt over de relatie werkgever-bedrijfsarts.

 

Plichten van de bedrijfsarts t.o.v. de werknemer/hulpvrager/cliënt

 

Plichten van de bedrijfsarts t.o.v. de onderneming

 

Professioneel handelen

 

Beroepsprofiel van de bedrijfsarts

Van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde, versie 1 oktober 2004

…….Taken op individueel niveau;

Bedrijfsartsen zijn medeverantwoordelijk voor de sociaal medische begeleiding van individuen en specifiek verantwoordelijk voor het optimaliseren van het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid.

Zij geven hieraan gestalte door:

 

Daarnaast heeft de bedrijfsarts tot taak zorg te dragen voor een zorgvuldige informatie-uitwisseling met de curatieve sector en de uitvoeringsorganen van de sociale zekerheid, conform de hiertoe ontwikkelde code en wettelijke verplichtingen voor het beheer en verkeer van medische informatie-uitwisseling. Tot de taak van de bedrijfsarts behoort tevens het bevorderen van en begeleiden bij de plaatsing van gehandicapten en/of personen met chronische gezondheidsproblemen in het arbeidsproces, inclusief instellingen voor sociale werkvoorziening. Dit geschiedt in samenwerking met andere disciplines.

 

 

Protocollen, richtlijnen, standaarden voor bedrijfsartsen en verzekeringsartsen,

geven op specifieke terreinen aan hoe een bedrijfsarts kan handelen.

 

De bedrijfsarts is, mits de richtlijn geldig is op het moment van oordelen gebonden aan de richtlijn, ook als die richtlijn eigenlijk primair is gemaakt voor de verzekeringsarts, onder andere middels;

 

Het professioneel statuut

 

Regeling procesgang eerste en tweede ziektejaar

 

De beleidsregels beoordelingskader poortwachter van het UWV

 

Het beroepsprofiel van de bedrijfsarts

 

Van bedrijfsartsen mag dus worden verwacht dat zij in de eerste twee jaar van ziekte eveneens gebruik zullen maken verzekeringsgeneeskundige protocollen, voor zover deze aanknopingspunten bieden voor de beoordeling van mogelijkheden tot functioneren en van daaruit voor de mogelijkheden tot re-integratie.

 

Van de werkgever mag worden verwacht dat hij de bedrijfsarts in de gelegenheid stelt om conform de geldende standaarden, richtlijnen en protocollen te handelen.

 

Voor alle geldende standaarden, richtlijnen en protocollen geldt dat daarvan kan worden afgeweken indien de specifieke omstandigheden van het individuele geval dit vereisen. Wanneer dit het geval is, zal de bedrijfsarts bij de verantwoording van de re-integratie-inspanningen expliciet moeten onderbouwen op grond van welke overwegingen is afgeweken.

 

Tuchtrecht/BIG

In het tuchtrecht (Wet BIG) wordt zeker waarde gehecht aan de standaarden en protocollen. Dat zal op termijn onder het hoofdstuk tuchtrecht aan de orde komen.

 

Klagen over de bedrijfsarts

Behalve het eerder genoemde tuchtrecht kan ook worden geklaagd bij de arbodienst zelf. Intern kennen de meeste Arbodiensten een klachtenreglement. Klagen bij de Geschillen Commissie Arbodiensten kan ook,

Artikel 9 van Reglement Geschillencommissie Arbodiensten (GA);

De GA toetst de gedraging of gedragingen die het voorwerp zijn van het geschil aan:

  1. ter zake van deze gedragingen geldende procedures (met inbegrip van de interne klachtenregeling van de Arbodienst) en aan de zorgvuldigheid die bij de naleving daarvan redelijkerwijze en billijkheidshalve mag worden verlangd,
  2. redelijke normen van professionaliteit en betamelijkheid,
  3. de redelijkheid van de verwachting van de klager ten aanzien van de gedraging of de werkwijze (dienstverlening) van de arbodienst.

 

Communicatie en privacy

Artikel 21 lid 1 sub a Wet  bescherming  persoonsgegevens  (Wbp)

Het verbod om persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid te verwerken als bedoeld in artikel 16, is niet van toepassing indien de verwerking geschiedt door:

hulpverleners, instellingen of voorzieningen voor gezondheidszorg of maatschappelijke dienstverlening voor zover dat met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene, dan wel het beheer van de betreffende instelling of beroepspraktijk noodzakelijk is,

 

sub f begeleiding arbeidsongeschikten e.d.

bestuursorganen, pensioenfondsen, werkgevers of instellingen die te hunnen behoeve werkzaam zijn voor zover dat noodzakelijk is voor: de re-integratie of begeleiding van werknemers of uitkeringsgerechtigden in verband met ziekte of arbeidsongeschiktheid.

 

Lid 2 geheimhouding beroepsbeoefenaren

In de gevallen als bedoeld in het eerste lid worden de gegevens alleen verwerkt door personen die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift, dan wel krachtens een overeenkomst tot geheimhouding zijn verplicht. Indien de verantwoordelijke gegevens persoonlijk verwerkt en op hem niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift een geheimhoudingsplicht rust, is hij verplicht tot geheimhouding van de gegevens, behoudens voor zover de wet hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak voortvloeit dat de gegevens worden meegedeeld aan anderen die krachtens het eerste lid bevoegd zijn tot verwerking daarvan.

 

Artikel 1 lid 1 sub d en e Wet  op  de  medische  keuringen (WMK)

keurend arts: de geneeskundige die de keuring verricht en de keuringvrager zijn gevolgtrekking mededeelt dan wel de geneeskundig adviseur van zijn bevindingen op de hoogte stelt;

geneeskundig adviseur: de persoon die aan de keuringvrager in diens opdracht op basis van de keuring van de keurend arts de mededeling, bedoeld in het derde lid van

 

Artikel 10 lid 1 onafhankelijk oordeel

De keurend arts en de geneeskundig adviseur oefenen hun taak uit met behoud van hun zelfstandig oordeel op het gebied van hun deskundigheid en van hun onafhankelijkheid ten opzichte van de keuringvrager.

 

Lid 2 geheimhouding

De keurend arts en de geneeskundig adviseur zijn verplicht tot geheimhouding van hetgeen hen over de keurling bekend is, en dragen zorg voor een zodanige bewaring van de desbetreffende gegevens dat deze niet voor derden toegankelijk zijn.

 

Lid 3 niet meer mededelen dan noodzakelijk

De keurend arts, respectievelijk de geneeskundig adviseur delen aan de keuringvrager niet meer mee dan voor het doel van de keuring strikt noodzakelijk is.

 

In de vuistregels inzake De zieke werknemer en privacy. Regels voor de verwerking van persoonsgegevens van zieke werknemers. College bescherming persoonsgegevens februari 2008 staat over de bedrijfsarts het volgende.

 

Arbodienst/bedrijfsarts;

Medische keuring

 

Controle en verzuimbegeleiding

 

Informeren van de werkgever

 

Re-integratie

 

UWV

 

Verzuimverzekeraar

Bewaartermijnen

 

Over de juridische waarde van de regels kun je discussiëren, er rechtstreeks een beroep op doen zal niet lukken, doch ze zetten wel de toon van de discussie over privacy en de verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts in deze. Vandaar dat ik ze toch heb toegevoegd.


Wet- en regelgeving
Boek 7 BW, artikel 464, 446, 400
BW

Meer...

Literatuur
ArbeidsRecht 2010, 19, de verantwoordelijkheid van de werkgever voor adviezen en handelen van de arbodienst: een risicoaansprakelijkheid? door Mevr. mr. S. de Lange en mevr. mr. D.P. van Straten
te koop via recht.nl

Het deskundigenoordeel '(on)geschiktheid tot werken' kritisch beschouwd SR 2007, 80 D.J. Buijs, R.A. Heida
te koop via recht.nl
Meer...

Rapporten, richtlijnen, protocollen, regelingen.....
Professioneel statuut van de bedrijfsarts 07-02-2003
NVAB

Meer...

Jurisprudentie op deze site

de bedrijfsarts; een greep uit de jurisprudentie