Deskundigenoordeel

Deskundigenoordeel

Deskundigenoordeel; inleiding

Een Deskundigenoordeel is een wettelijk geregelde mogelijkheid voor werkgevers en werknemer om geschillen over arbeidsongeschiktheid voor te leggen aan –in de meeste gevallen- het UWV. Het UWV dient binnen twee weken het geschil te beslechten met een overigens niet bindend Deskundigenoordeel. Dat is bedoeld om de partijen vervolgens de problemen zelf te laten oplossen. Lukt dat niet, dan is dat Deskundigenoordeel noodzakelijk bij het indienen van een vordering bij de rechter over arbeidsrechterlijke problemen waarbij arbeids(on)geschiktheid een rol speelt zoals een loonvordering en ontslag.

Deskundigenoordeel; de regels

Eerst een deel van de wetteksten om ze snel te kunnen overzien, voor de gehele tekst zie de verwijzingen in het kader. De toelichtingen volgen in de artikelen erna.

Deskundigenoordeel; BW, SUWI en ABW, beleidsregels UWV

• Art. 32. Wet SUWI lid 1

verzoek werkgever of werknemer

Het UWV stelt op verzoek van een werkgever of een werknemer………

onderzoek, oordeel over

……een onderzoek in naar en geeft een oordeel over………..

geschiktheid tot werken

……..het bestaan van ongeschiktheid tot werken ………..

bij geschil over loon

…………indien de werknemer een geschil heeft met zijn werkgever over recht op loon als bedoeld in artikel 629, eerste lid, van boek 7 van het BW…..

• Lid 2

Deskundigenoordeel; wie oordeelt, waarover

Een Deskundigenoordeel is eigenlijk niet meer dan de woorden behelzen, een oordeel van een deskundige.

In deze context gaat het oordeel over;

• (on)geschiktheid tot werken,
• de aanwezigheid van passend werk,
• re-integratie inspanningen van de werkgever,
• re-integratie inspanningen van de werknemer?

De deskundige is degene die dat oordeel adequaat kan vellen, dit kan zijn;

• een verzekerings- of bedrijfsarts,
• een arbeidsdeskundige,
• een ergonoom,

Deskundigen oordeel; waarvoor bedoeld?

Als een werknemer en een werkgever van mening blijven verschillen over;

• de geschiktheid van het eigen werk of
• de geschiktheid van passend werk of
• als er verschil van mening bestaat over het wederzijds voldoen aan de wettelijk voorgeschreven re-integratie verplichtingen,

dan kunnen ze een Deskundigenoordeel vragen.

Voor de volgende geschillen zou bijvoorbeeld een Deskundigenoordeel kunnen worden gevraagd;

Over de haalbaarheid van werk;

• is het eigen werk gezien de medische beperkingen passend,
• is het aangepaste werk passend,
• is het aangeboden werk passend,
• is het door de werknemer geclaimde werk passend?

Over de re-integratie inspanningen;

• doet de werkgever voldoende om de werknemer te re-integreren,

Deskundigenoordeel: een verplichting?

Bij een verschil van mening over recht op loon tijdens ziekte of over passend werk en re-integratie verplichtingen is een Deskundigenoordeel niet verplicht. Het uitgangspunt is dat werkgever en werknemer er samen uitkomen. De arbodienst moet hen daarbij ondersteunen. Als de arbodienst zijn werk zorgvuldig aanpakt zal een Deskundigenoordeel alleen gevraagd hoeven worden wanneer de werkgever en werknemer lijnrecht tegenover elkaar staan. Het zou dan bijvoorbeeld kunnen gaan een heel specifieke vraag; of de werknemer met zijn knieklachten in staat is 10 keer per dag in en uit een hoge vrachtwagen te klimmen, of over een arbeidsconflict; als de werknemer het standpunt inneemt arbeidsongeschikt te zijn en de werkgever al dan niet in navolging van de bedrijfsarts meent dat de werknemer zijn werk kan doen. De praktijk is echter anders. Over allerlei soorten wrijving, misgelopen re-integratie en andere geschillen worden Deskundigenoordelen aangevraagd om de zaak vlot te trekken. Het Deskundigenoordeel voorziet duidelijk in een behoefte, zeker van werknemer als die zich machteloos of buitenspel gezet voelt door zijn werkgever en/of de arbodienst. Het Deskundigenoordeel is echter niet verplicht. Andere oplossingen zijn ook mogelijk wanneer partijen er voor open staan. Willen partijen echter uiteindelijk naar de rechter, dan ligt het anders.

Wanneer de rechter een oordeel moet geven over een loon vordering waarbij arbeids(on)geschiktheid voor eigen of passend werk een rol speelt of een vordering die verband houdt met de re-integratieverplichting van werkgever of werknemer, dan dient er een Deskundigenoordeel te zijn gevraagd en gegeven. Ontbreekt dat oordeel, dan wijst de rechter de vorderingen af. Dat is geregeld in artikel 7:629a BW en 7:658b van het Burgerlijk Wetboek (BW).

Het tweede lid van genoemde artikelen maken op de hoofdregel van het eerste lid, twee uitzonderingen;

Deskundigenoordeel; bij wie kan het worden aangevraagd?

Het UWV is in artikel 7:629a BW en 7:658b b van het Burgerlijk Wetboek (BW)

aangewezen als orgaan dat het Deskundigenoordeel moet geven. Daarop is een uitzondering. Bij CAO kan een andere deskundige worden aangewezen voor het geven van een Deskundigenoordeel. Of er CAO’s zijn waarin dat geregeld is, is mij niet bekend, ik heb er nog geen één gezien waarin dat was geregeld, maar er zijn veel CAO’ s. Er is vanwege de ontevredenheid over de wijze waarop het UWV zijn taak in deze uitvoert, en met name ook hun betwiste onafhankelijkheid, wel discussie over het neerleggen van deze taak bij een andere partij.

Bedacht moet worden dat een Deskundigenoordeel alleen noodzakelijk is als de werknemer  naar de rechter wil. Hebben werkgever en werknemer behoefte aan een onafhankelijk vakkundig en snel oordeel met advies over het vervolg, met de intentie aan beide kanten zich aan het oordeel/de gekozen oplossing te houden, dan kunnen ze ook een onafhankelijke arts, arbeidsdeskundige of mediator inhuren, of een combinatie/team van deze deskundigen. Voordeel is dat er dan ook voor de verdere afhandeling of voortgang een advies gevraagd kan worden. Het kan ruimte geven voor meer dan alleen het oordeel of iemand zijn werk kan doen en of de werkgever voldoende actief heeft gere-integreerd.

Deskundigenoordeel; wie kan het aanvragen?

Globaal geldt;

de aanvragers van een Deskundigenoordeel kunnen zijn;

• de werkgever,
• de werknemer,      - die geen vangnetter is met een ziektewetuitkering.

Voor eigen risicodragers en hun werknemers gelden bijzondere regels. Zie de vraag

De werkgever en de werknemer kunnen een Deskundigenoordeel aanvragen. Ze kunnen het ieder afzonderlijk doen of in overleg. Een bedrijfsarts of arbeidsdeskundige van de betrokken arbodienst kan geen Deskundigenoordeel aanvragen.

Zeker als er geen grote (persoonlijk getinte) tegenstellingen zijn en het Deskundigenoordeel niet wordt gevraagd als voorportaal voor een ontslagprocedure, kan het zinvol zijn zo’n oordeel samen aan te vragen. Het geeft de meeste kans op een heldere vraagstelling en het biedt ook na het oordeel direct ruimte voor het opstarten van het vervolgtraject. Op die manier kan het verschil van mening mogelijk teruggebracht tot een zakelijk verschil van inzicht. Na het oordeel is het dan makkelijker het gegeven oordeel zonder ernstig gezichtsverlies te accepteren. De werknemer zou zich daarbij mogelijk –extern- kunnen laten adviseren zodat die voldoende kans krijgt voor zijn belangen op te komen wanneer hij zijn situatie zelf onvoldoende kan overzien.

Deskundigenoordeel; ook als de werkgever eigen risicodrager is?

Eigen risicodragers Ziektewet komen af en toe voor, bijvoorbeeld in de uitzendbranche. De werkgevers dragen zelf het risico voor de werknemers die vanuit hun dienstverbanden in de ZW terechtkomen (vangnetters) bijvoorbeeld;

• als de dienstbetrekking is geëindigd, zoals na het verlopen van de einddatum,
• wanneer binnen 8 dagen nadat de verzekering (bijvoorbeeld dienstbetrekking) is geëindigd er arbeidsongeschiktheid is ontstaan, artikel 46 ZW (nawerking),
• bijzondere groepen werknemers, bijvoorbeeld thuiswerkers, artikel 4 en 5 ZW.

Een Deskundigenoordeel voor deze groep is mogelijk voor;

• een oordeel over de passendheid van de arbeid,
• een oordeel over de re-integratie inspanningen van de werkgever,

Deskundigenoordeel; bij een arbeidsconflict verplicht?

Het komt veel voor dat werknemers zich ziek melden bij een (dreigend) arbeidsconflict. De ziekmelding maakt de situatie complexer, er zijn meerdere wettelijke bepalingen van toepassing die het recht op loon, of het recht het loon te weigeren, regelen. Er ontstaat vaak een complexe situatie. Het probleem wordt behandeld in de vraag …. Er vallen in het kader van dit hoofdstuk over het Deskundigenoordeel wel wat zaken over op te merken;

• Willen de zieke werknemer en de werkgever die samen een conflict hebben naar de rechter, dan is een Deskundigenoordeel meestal noodzakelijk.

• Voor het kort geding geldt in de meeste gevallen een uitzondering.

• Als werkgever en werknemer beiden vinden dat de werknemer niet zijn werk verzuimd vanwege ziekte, maar vanwege het conflict, dan is er geen Deskundigenoordeel nodig, er is een andere reden voor de eventueel aanwezige arbeidsongeschiktheid die niet wordt afgedekt door de loondoorbetalingsverplichting van artikel 7: 629 BW. Kort gezegd; geen Deskundigenoordeel als de ruziemakers het erover eens zijn dat er geen sprake is van ziekte. Het tegenovergestelde geldt ook. Menen beiden dat er –ook- sprake is van arbeidsongeschiktheid, dan is evenmin een Deskundigenoordeel nodig.

Deskundigenoordeel; bij onzekerheid over re-integratie-inspanningen

In de literatuur en op sites van advocatenkantoren kom je regelmatig het advies tegen om een Deskundigenoordeel aan te vragen over de vraag of de werkgever wat betreft re-integratie op de goede weg is. Die visie wordt verstrekt door de jurisprudentie over de verantwoordelijkheid voor de re-integratie, ook het deel dat de arbodiensten voor de werkgevers vervullen valt onder hun verantwoordelijkheid, hun fouten komen voor rekening van de werkgever. Met een Deskundigenoordeel kan bezien worden of ook de arbodienst het bij het rechte eind heeft.

Met zo’n oordeel kan de werkgever voorkomen dat hij achteraf voor verrassingen komt te staan zoals een loonsanctie van het UWV, een verkeerde inschatting van de (duurzame0 beperkingen met gemiste re-integratie kansen of bijvoorbeeld een veroordeling in loonkosten zonder tegenprestatie in een loonvorderings of zelfs ontslag procedure.

Die weg lijkt een logische, maar heeft ook wel een keerzijde.

• De tijd die het UWV nodig heeft voor zo’n oordeel kan de re-integratie behoorlijk vertragen. De twee weken die het UWV heeft worden vaak overschreden.
• De kwaliteit van het oordeel is nogal wisselend. Het komt geregeld voor dat de vraag die voorligt nauwelijks wordt beantwoord, de toelichting summier is en op een verzoek een uitgebreidere motivering te ontvangen niet wordt gereageerd.
• Het oordeel kost bijna niets, maar de werkgever kan geen eisen stellen aan de kwaliteit.

Deskundigenoordeel; hoe aanvragen?

Door daartoe een verzoek te doen bij het UWV. Er zijn een aantal aandachtspunten;

• Het UWV heeft een aanvraagformulier op internet geplaatst waarmee een aanvraag gedaan kan worden, zie kader. Het is echter niet vastgelegd dat alleen met dat formulier een aanvraag gedaan kan worden. Is de aanvraag op een andere manier vormgegeven dan kan het UWV die aanvraag niet weigeren.

Er is geen vaste procedure. Op basis van gezond verstand zijn er nog de volgende aandachtspunten;

• Duidelijk moet zijn dat het Deskundigenoordeel wordt gevraagd over;
  • (on)geschiktheid tot werken,
  • aanwezigheid van passend werk,
  • re-integratie inspanningen werkgever, al dan niet eigen risicodrager of
  • re-integratie inspanningen van de werknemer?

• Een aanvraag dient vergezeld te gaan van een heldere vraagstelling.

Deskundigenoordeel; de spelregels voor het UWV

Voor het vragen en geven van een Deskundigenoordeel is er geen vaste procedure, geen regeling of richtlijnen waaraan het UWV maar ook de werkgever en werknemer zich  moet houden. De Algemene Wet Bestuursrecht is behoudens twee artikelen over de termijnen, niet van toepassing. Het UWV mag de procedure zelf inrichten. Zij hebben daarvoor sinds 30-11-2010 beleidsregels opgesteld die openbaar zijn. In een eerder gepubliceerd artikel “Het deskundige oordeel “(on)geschiktheid tot werken” kritisch beschouwd” door drs. R.A. Heida en mr. D.J. Buijs, zie kader, wordt melding gemaakt van een interne regeling van het UWV, doch die regeling is niet op de site van het UWV na te lezen en ook niet elders bekendgemaakt. Hun website geeft overigens ook geen uitsluitsel over de beleidsregels, doch die zijn op internet wel terug te vinden. Over de wijze waarop de procedure van het Deskundigenoordeel is ingericht is derhalve weinig bekend. Er staat wel op hun site dat je een Deskundigenoordeel kan aanvragen met een daar beschikbaar formulier. Er is nergens vastgelegd dat een andere aanvraag, bijvoorbeeld met een brief of aan het loket niet behandeld kan worden.

Er is dus geen vaste procedure. Uit de antwoorden op de andere vragen op deze site kan worden opgemaakt dat er wel een paar regels zijn waaraan het UWV zich dient te houden;

• er geldt een termijn van twee weken voor de beoordeling (artikel 32a lid 3 Wet SUWI),
• ze moeten na verloop van die twee weken een datum geven waarop het oordeel klaar zal zijn (artikel 4:14 AWB),

Deskundigenoordeel; gegevensuitwisseling

Over het aanleveren van gegevens bij de aanvraag van een Deskundigenoordeel is niets geregeld. Bij het aanvraagformulier worden wel vragen gesteld en verzocht stukken mee te sturen, doch nergens is vastgelegd over welke informatie het UWV moet beschikken, noch wie ze hen moet verstrekken.

Voor de hand ligt dat het UWV bij de beoordeling beschikt over;

• het re-integratie dossier van de werkgever met alle wettelijk voorgeschreven rapportages, zie het hoofdstuk over re-integratie
• een vraagstelling,
• de visie van de werkgever,
• de visie van de werknemer,
• de visie van de arbodienst, bedrijfsarts en/of arbeidsdeskundige in een helder rapport,
• duidelijkheid over het verschil van mening en de belangentegenstelling,
• relevante medische stukken uit het dossier van de bedrijfsarts, (niet voor de werkgever)

Deskundigenoordeel; hoe oordeelt het UWV, wat staat er in

In een Deskundigenoordeel moet een antwoord gegeven worden op de gestelde vraag of vragen als die natuurlijk vallen binnen de ruimte die de wet het UWV geeft. Er zijn geen regels waarin is vastgelegd hoe het UWV moet onderzoeken, hoe zij hun oordeel moeten vormen noch of het oordeel gemotiveerd en hoe het geformuleerd moet worden.

Bij een onafhankelijk oordeel ligt het voor de hand dat zowel de werkgever als werknemer de kans krijgen hun standpunt toe te lichten en dat er schriftelijk en zo nodig ook mondeling overleg is met de bedrijfsarts en arbeidsdeskundige, als er een toelichting nodig is of er grote afwijkingen zijn in de beoordeling van de situatie. Het ligt voor de hand dat alle partijen de gelegenheid krijgen gehoord te worden. De praktijk is vaak anders.

Deskundigenoordeel; de privacy van de werknemer

Als eerste een verwijzing naar het hoofdstuk gegevens uitwisseling. Dat het UWV ook medische gegevens in handen heeft en produceert, betekent niet dat de werkgever over die gegevens kan beschikken. Het is een kwestie van goed balanceren en een werkbare situatie creëren aan de ene kant en het beschermen van de privacy van de werknemer aan de andere. Daarbij kunnen de bedrijfsarts en advocaat in oplossende zin iets bijdragen.

Bedacht moet worden dat de werknemer mag weigeren mee te werken aan het Deskundigenoordeel en ook voorwaarden stellen aan zijn medewerking. Als re-integratie een rol gaat spelen heeft het oordeel van het UWV alleen zin als de werkgever behalve het oordeel geschikt of niet geschikt, ook het oordeel over de beperkingen krijgt voorgelegd. Zonder dat oordeel is het moeilijk een constructieve oplossing te vinden.

Een deskundigenoordeel is niet bindend; wat is de waarde?

Een Deskundigenoordeel heeft geen directe gevolgen. Aan de uitkomst zijn geen directe rechten noch verplichtingen verbonden. Het is niet zo dat een Deskundigenoordeel daardoor geen waarde heeft.

Het oordeel kan onder andere in de volgende situaties een rol spelen;

• Bij een (arbeidsrechterlijk) geschil dat aan de rechter wordt voorgelegd over loon, ontslag, re-integratie of anderszins waarbij arbeidsongeschiktheid een rol speelt betrekt de rechter het oordeel van de deskundige in zijn eigen besluitvorming.

• Het ontbreken van een Deskundigenoordeel in zo’n geschil kan leiden tot het afwijzing van een vordering. Daar zijn wel wat uitzonderingen op. Eén en ander is toegelicht in de vraag: is een Deskundigenoordeel noodzakelijk of verplicht?

• Werkgever en werknemer kunnen al dan niet vooraf besluiten het oordeel op te volgen. Ze kunnen zich erbij neerleggen en verdere afspraken maken in de lijn van het Deskundigenoordeel.

Deskundigenoordeel; meewerken verplicht?

Eén en ander is geregeld in artikel 32 lid 2 SUWI.

Op de UWV website staat het volgende:

Bent u werknemer en vraagt u een deskundigenoordeel aan, dan kan het UWV een deskundigenoordeel geven zonder dat uw werkgever daaraan meewerkt. Vraagt uw werkgever het aan, dan hoeft u als werknemer niet mee te werken. In dat geval kan er geen deskundigenoordeel worden gegeven.

Het UWV oordeelt op verzoek van de werkgever en/of werknemer. Als de werkgever het verzoek doet, geeft het UWV slechts een oordeel als de werknemer bereid is zich te laten onderzoeken. De werknemer

Deskundigenoordeel; wat zijn de kosten?

Het UWV kan voor het Deskundigenoordeel € 100,- in rekening brengen bij de werknemer en  400,- bij de werkgever (begin 2013).

Zie hiervoor onderstaande verwijzingen. Eigenrisicodragers betalen hetzelfde. Er was sprake van dat hen meer in rekening zou worden gebracht, doch dat lijkt nog niet te zijn geregeld.

Deskundigenoordeel; de termijnen voor het UWV

Voor het beantwoorden van die vraag kijken we eerst naar de van toepassing zijnde wetgeving. Zie daarbij de vraag …..do regels

In artikel 32a lid 3 Wet Structuur Uitvoeringsorganisatie Werk en Inkomen (SUWI) staat;

Dat het UWV een oordeel geeft binnen een termijn van twee weken na ontvangst van het verzoek. De artikelen 4:14 en 4:15 van de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) zijn van overeenkomstige toepassing. Bedacht moet worden dat niet alle artikelen van de AWB van toepassing zijn. Een Deskundigenoordeel is geen besluit als bedoelt in de AWB. Dat betekent dat de wegen die openstaan tegen besluiten van het UWV, of het nalaten een besluit te nemen, zoals bezwaar en beroep, niet mogelijk zijn.

Uit art. 4:14 en 4:15 van de AWB volgt;                                                                             

Deskundigenoordeel; het UWV draalt; wat te doen?

De rechtsmiddelen om die termijnen af te dwingen zijn beperkt. Net als het feit dat het oordeel van het UWV niet openstaat voor bezwaar en beroep en de zorgvuldige totstandkoming dus niet aan de bestuursrechter voorgelegd kan worden, staan ook bij het niet nakomen van de wettelijke termijnen, de betrokken partijen met lege handen. Zie ook de hieronder aangehaalde jurisprudentie. Prof. mr. Heerma van Voss heeft over het onderwerp een artikel over geschreven; behoorlijkheid van het Deskundigenoordeel van het UWV.

De praktijk wijst uit dat die termijn van twee weken zelden gehaald wordt. Werkgevers, werknemers en bedrijfsartsen voelen zich vaak machteloos wanneer een deskundigenoordeel op zich laat wachten. Wanneer de verhouding tussen de werkgever en werknemer niet zo goed zijn kan het bijdragen aan het verscherpen van de tegenstelling. Het kan partijen ook financieel schaden.

Oneens met het deskundigenoordeel; wat nu

Er zijn weinig mogelijkheden op te komen tegen het handelen en het oordeel van het UWV. Zie de voorgaande vraag:Deskundigenoordeel; het UWV draalt; wat te doen?  Voor inhoudelijk bezwaar tegen de handelswijze van het UWV zijn dezelfde beperkte middelen beschikbaar.

Bedacht moet worden dat het oordeel niet bindend is, zie Een deskundigenoordeel is niet bindend; wat is de waarde?  . Beide partijen kunnen er dus omheen als zij zich er niet bij willen neerleggen. Ook een rechter hoeft het oordeel niet te volgen. Bezwaren tegen het Deskundigenoordeel kunnen dus steeds worden aangevoerd. De inhoudelijke 

Geen Deskundigenoordeel 6 maanden voor einde wachttijd tenzij…

Sinds 30-11-2010 heeft het UWV beleidsregels opgesteld inzake het geven van een Deskundigenoordeel. De regels zijn opgemaakt op basis van de ervaringen van het UWV met het geven van deze oordelen. De praktijk van het UWV om geen Deskundigenoordeel te geven over de re-integratie inspanningen als er nog slechts een wachttijd resteert van 6 maanden is hierin vastgelegd. Omdat de tekst goed leesbaar is heb ik artikel 8 en de toelichting daarop onderaan herhaald. Bedacht moet worden dat er een regel is maar dat er dus uitzonderingen mogelijk zijn.

Artikel 8. Geen oordeel over re-integratie-inspanningen werkgever

Het UWV geeft geen deskundigenoordeel over de re-integratie-inspanningen van de werkgever indien dit is aangevraagd binnen zes maanden voordat het tijdvak van 104 weken, …….

Deskundigenoordeel; wat tips

Een Deskundigenoordeel wordt vaak omgeven door spanningen, emoties, belangentegenstellingen, financiële, zakelijke of persoonlijke belangen, en allerlei randverschijnselen. Het is goed de hoofdlijn vast te houden. Zonder de intentie te hebben compleet te zijn of de wijsheid in pacht te hebben, heb ik een rijtje met aandachtspunten opgesteld. Degene die er iets aan wil toevoegen is van harte welkom;

Tips voor de bedrijfsarts:

• zorg voor een toegankelijk dossier,
• zorg voor een rapportage,
• maak inzichtelijk wat bij de oordeelsvorming is betrokken,
• maak inzichtelijk hoe het oordeel is gevormd,
• zorg voor nuance,

Deskundigenoordel; weinig statistiek

Het valt niet mee actuele statistische gegevens te vinden over het Deskundigenoordeel. Internet biedt wel wat ingangen. Mijn deskundigheid ligt niet bij cijfers en statistiek noch bij de mogelijke beschikbaarheid ervan. Degene die meer weet, en/of weet waar te zoeken nodig ik hierbij uit mee te schrijven en verwijzen.

In een scriptie van de heer Oranje uit 2007, zie kader, haalde ik de volgende gegevens/conclusies op basis van zijn en andere onderzoeken;

“Beschouwing publicaties over de ontwikkeling DO’s (1995 - 2006);

• ongeveer 2/3 van de aanvragers wordt uiteindelijk in het ongelijk gesteld en
• in ongeveer 1/3 van de gevallen eindigt het dienstverband.

En dan is er qua uitkomst uiteindelijk ongeveer;

• 1/3 geschikt voor het eigen werk,
• 1/3 geschikt voor ander werk en
• 1/3 is ongeschikt.

Deskundigenoordeel; een greep uit de jurisprudentie

Deskundigenoordeel, ontwikkelingen en literatuur vanaf 1 mei 2011

(Geen titel)